Salvador Dalí’nin yorumları, sanat ve tasarım dünyasında aranan nadir koleksiyon objeleri arasında yer alıyor.
Sürrealizm ile Noel kartlarının bir araya gelmesi ilk bakışta uyumsuz bir eşleşme gibi görünse de, bu karşılaşma 1960’ta Salvador Dalí sayesinde sanat ve tasarım tarihine unutulmaz bir örnek olarak geçti. Hallmark, 1940’ların sonlarında kurucusu Joyce Clyde Hall’un öncülüğünde çağdaş sanatçıların eserlerini Noel kartlarına taşımaya başladı. Bu girişim, yüksek sanat ile gündelik tüketim nesneleri arasında bir köprü kurmayı amaçlıyordu.
Hallmark’ın bu dönemdeki yaklaşımı, Pablo Picasso’dan Vincent van Gogh’a, Georgia O’Keeffe’ten Paul Gauguin’e uzanan geniş bir sanatçı yelpazesinin işlerini milyonlarca eve ulaştırdı. Joyce Clyde Hall, kaleme aldığı anılarında bu strateji ile “tebrik kartlarının sade ve erişilebilir dili aracılığıyla, büyük ustaları onlarla başka türlü karşılaşamayacak insanlarla buluşturmayı amaçladıklarını” yazdı.
Bu vizyonun en radikal adımı ise 1959’da atıldı. Hallmark, sürrealizmin en önemli figürlerinden Dalí ile iş birliği yaptı. Sanatçı, 10 kart tasarımı karşılığında peşin 15 bin dolar istedi; konu, teknik, teslim tarihi ve telif hakları konusunda hiçbir yönlendirme kabul etmedi. Dalí’nin yaklaşımı, Noel’i nostaljik bir aile geleneği olarak ele almak yerine, bilinçaltı imgeleri ve çağrışımlarla yeniden kurgulamaya dayanıyordu.
Dalí’nin hazırladığı tasarımlar arasında Noel ağacının sürrealist yorumları ve dini figürlerin alışılmadık temsilleri yer aldı. Arşivlerde yer alan eskizler, kelebeklerden oluşan ağaçlar, parçalanmış figürler ve rüya mantığıyla kurgulanmış kompozisyonlara işaret ediyordu. Ancak Hallmark, bu tasarımlardan yalnızca ikisini (İsa’nın Doğuş sahnesi ile Madonna ve Çocuk betimlemesini) üretime almayı tercih etti.
Ne var ki bu görece “ılımlı” kartlar dahi beklenen karşılığı bulmadı. Dalí’nin Noel yorumu, dönemin ortalama tüketicisi için “fazla avangart” bulundu; gelen tepkiler üzerine kartlar kısa sürede basımdan kaldırıldı. Sanat tarihçisi Patrick Regan’a göre, bu iş birliği Hallmark’ın erişilebilirlik odaklı yaklaşımı ile Dalí’nin bilinçli olarak kışkırtıcı estetiği arasındaki gerilimi açık biçimde ortaya koydu.
Bir dönem ticari başarısızlık olarak görülen bu Noel kartları, bugün koleksiyonerler için yüksek değere sahip nadir objeler arasında yer alıyor.
