Riyad’da düzenlenen Noor Riyadh Işık ve Sanat Festivali, 40 ülkeden sanatçıları “Yeni Ufuklar Hayal Ediyoruz” teması altında birleştirdi. Teknoloji, makine zekası, dijital yenilikler, veri anlatıları ve yapay zeka kullanan dünyanın önde gelen sanatçılarından bazılarına ev sahipliği yapan etkinlikte en dikkat çekici isimlerden biri de Türkiye’den katılan Refik Anadol oldu.
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da düzenlenen ışık ve sanat festivali Noor Riyadh, 3-19 Kasım 2022 tarihleri arasında gerçekleşiyor. Festivalde yer alan 190’dan fazla sanat eseri ve enstalasyon Riyad şehrini aydınlattı ve Riyad akşamlarını göz kamaştırıcı gecelere dönüştürdü. Alana özgü kurulumlar, anıtsal kamusal sanat eserleri, geçici heykeller, sanat parkurları, sanal gerçeklik, bina projeksiyonları ve drone gösterileri sanatseverlerin ilgi odağı oldu. Festivalin küratörlüğünü Hervé Mikaeloff, Dorothy Di Stefano ve Jumana Ghouth üstlenirken, ışık sanatında global çapta ünlü birçok ünlü isim, Suudi Arabistan’daki yerel sanatçılarla da bir araya geldi.
40 ülkeden sanatçıların “Yeni Ufuklar Hayal Ediyoruz” teması altında katıldığı ışık sanatı festivali, teknoloji, makine zekası, dijital yenilik, veri anlatıları ve yapay zeka kullanan dünyanın önde gelen sanatçılarından bazılarına ev sahipliği yaptı.
Refik Anadol’dan çok kanallı, sürükleyici enstalasyon
Festivalde en ilgi çeken sanatçılardan biri de Türkiye’den Refik Anadol oldu. Anadol’un çok kanallı sürükleyici enstalasyonu Machine Dreams: Space, 4 Şubat 2023’e kadar şehrin yeni geliştirilen yaratıcı bölgelerinden biri olan JAX District’te, From Spark to Spirit başlıklı sergide sanatseverlerin beğenisine sunulacak. Ziyaretçiler, Riyad’ın kaydedilmiş görsel izlenimlerine dayanan, makinenin neden olduğu ortak bir rüyayı gösteren, tavandan tabana ekranlara sahip bir odayla, işin içine girebiliyorlar.
Anadol, çalışmalarını oluşturmak için sosyal medya platformlarından ve dijital görüntü arşivlerinden toplanan Riyad’ın halka açık fotoğrafları üzerinde üretken bir ağ modeli üretti. Bu çalışmada, makine öğrenimi yoluyla, şehrin veri evreni binden fazla gizli boyutta işleniyor. Anadol çalışmasıyla ilgili, “Sürükleyici bir ortamda inşa etmenin, bir makinenin zihnine adım atabileceğimiz bir ortam yarattığını” ifade ediyor.
Işık, yaşadığımız çevreye dair görüşlerimizi etkileyip değiştiriyor
Küratörlüğünü Neville Wakefield’ın ve yardımcı küratör Gaida Al Mogren’in yaptığı From Spark to Spirit, ışığın kendisinin bir değişim sinyali haline geldiği bir dünyayla ilişkimizi şekillendirmede oynadığı rolün izini sürüyor. Serginin bir yönü, bazı katılımcı sanatçıların teknolojinin ilerlemesini ve evrimini tasvir etmek için ışığı kullandığını ve ışığın yaşadığımız çevreye dair görüşlerimizi nasıl etkilediğini ve değiştirdiğini sergiliyor. Anadol’un çalışması, tanınmayan katmanları ortaya çıkarmak için insan bilincinin işbirlikçisi olarak makine zekasını kullanıyor. Ve sibernetik tesadüf yoluyla yeni bir sansasyonel özerklik biçimi sunuyor.
İstanbul’da doğan ve Los Angeles’ta yaşayan Refik Anadol, mimari unsurların yardımıyla alternatif gerçeklikler formüle ederek, veri anlatılarına yaklaşımları yenilemeyi amaçlayan bir stüdyo ve araştırma pratiği yürütüyor. Sanatçı, çalışmasında sanal ve fiziksel arasında, izleyicilerin dijital dünyanın görsel diliyle kendilerini kuşatmalarını sağlayan üç boyutlu veri heykelleriyle bir köprü kuruyor.
Anadol, hafızanın uzamsal olarak nasıl deneyimlenebileceğini araştırıyor
1960’larda Kaliforniya’da başlayan Işık ve Uzay Hareketi’nin kurulu düzendeki değişiklikleri yansıtması gibi, bu sergi de Ortadoğu’yu şekillendiren hızlı kültürel dönüşümlerin etkilediği bir ışık manzarasını araştırıyor. Machine Dreams: Space, bu dönüşüm ve değişimin özünü yakalıyor. Anadol, hafızanın uzamsal olarak nasıl deneyimlenebileceğini araştırıyor ve AI teknolojilerini kullanarak anılarımızın ve hayallerimizin nasıl çalıştığını canlı, katmanlı ve görünüşte dürtüsel ve rastgele şekillerde taklit etmenin bir yolunu buluyor. Sürekli değişen teknolojiler ve ışığı kullanan yenilikçi tekniklerle aydınlatılan bir dünyada, yapıtları, ışığın benzersiz özelliğine ve umutlarımızı ve hayallerimizi bu dünyaya algılamamıza ve yansıtmamıza izin veren aydınlığına atıfta bulunuyor.