Rus avangardı akımının Türkiye’deki en kapsamlı sergisi olan, “Rus Avangardı. Sanat ve Tasarımla Geleceği Düşlemek” sergisi Sabancı Holding’in katkılarıyla Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nde açıldı. Rus avangard sanatını kapsamlı bir seçkiyle ziyaretçileriyle buluşturacak olan sergi, 1 Nisan 2019’a kadar devam edecek.
Serginin açılışı dolayısıyla düzenlenen basın toplantısında konuşan Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, “Şimdiye kadar, Picasso’dan Monet’ye, Rembrandt’tan Miro’ya, alanında çığır açmış isimlerin müzemiz çatısı altında sanatseverlerle buluşmasına katkı sağladık. Bugün de yine Sabancı Holding olarak, destekçisi olmaktan gurur duyduğumuz bir başka önemli sergi, “Rus Avangardı. Sanat ve Tasarımla Geleceği Düşlemek” kapılarını açıyor. Sanat insanı ve toplumları yakınlaştırır. Bu sergi de bu yakınlaşmanın ve işbirliğinin çok iyi bir örneğini bizlere sunuyor. Bu sergimizde de dünyanın en önemli müzeleri ile işbirliği yapma geleneğimizi sürdürüyoruz.” dedi.
Sabancı, şöyle devam etti; “Bu dönemde kadın sanatçıları ilk defa bu kadar sanatın içinde görüyoruz. Ayrıca tıpkı günümüzde teknolojinin yarattığı etki gibi, bu dönemin de yansımalarını yaşamın içinde, tekstil, sinema, tiyatro gibi her türlü alanda gözlemliyoruz. Bu sergi yaşamın içinde bir dönemi ve dönüşümü anlatıyor. Teknoloji ve tasarım bu dönemde yanyana gidiyor. Biz de Sabancı Holding’de yeni bir dönemi çalışıyoruz. Odağına teknolojiyi koyduğumuz “Yeni Neslin Sabancı’sı” vizyonumuzla bir dönüşümün içindeyiz, parçasıyız. ” dedi.
Sergiyle ilgili bilgi veren Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Dr. Nazan Ölçer “Rusya’da 19. yüzyılın sonunda filizlenen sanatta yenilik hareketleri, savaş ve devrimlerin yaşandığı 20. yüzyılın ilk çeyreğinde bir daha tekrarı mümkün olmayacak bir ‘topyekûn sanat’ akımına dönüşmüştü. ‘Rus Avangardı. Sanat ve Tasarımla Geleceği Düşlemek’ sergimiz, müzikten edebiyata, tiyatrodan resim ve heykele, mimariden sinema sanatına ve bilimsel çalışmalara uzanan bir çerçevede sanat ve bilimin yan yana oluşturduğu müthiş bir ivmeyi temsil eden Rus Avangardı’nın sanat tarihindeki önemli yerini kapsamlı bir seçkiyle yansıtıyor.” dedi.
Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Dr. Nazan Ölçer ile Selanik Devlet Çağdaş Sanat Müzesi – Costakis Koleksiyonu Müdürü Dr. Maria Tsantsanoglou’nun eş küratörlüğünde gerçekleştirilen sergi, Costakis Koleksiyonu’nun yanı sıra Moskova’daki Tüm-Rusya Dekoratif Sanatlar Müzesi ve Multimedya Sanat Müzesi ile Avrupa’nın önde gelen özel koleksiyonlarından seçilen 513 eserle, Türkiye’de ilk defa bir arada sunulan Rus Avangardı’nın sanat tarihindeki zengin yerine ışık tutuyor.
Sabancı Üniversitesi’nin parçası olan Sakıp Sabancı Müzesi, 20. yüzyıl sanat tarihinin en heyecan verici dönemlerinden birine odaklanan bu sergisinde, Rus Avangardı’nın siyasi arka planının katmanlarını, kaynak teşkil edecek bir çerçevede sunarak akademik misyonunu yerine getirmeyi amaçlıyor. Sergide, dönem boyunca faaliyet gösteren ve sanatı hayatın her alanına yaymayı hedefleyen sanatçı ve okullar, resim, tasarım, edebiyat, film ve tiyatro alanlarındaki zengin üretkenlikleriyle temsil ediliyorlar.
“Rus Avangardı. Sanat ve Tasarımla Geleceği Düşlemek” sergisi, 20. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşanan dramatik değişikliklerin ve radikal yeniliklerin zemin sağladığı entelektüel ve artistik gelişmelerin, sadece Rus sanatsal kültüründe değil, dünya sanat tarihindeki etkilerine de ayna tutan bir sergileme anlayışıyla kurgulandı. Sergi, 1900’lerin başından itibaren hayatı dönüştürecek bir güç olarak sanatı öne süren Rus avangard sanatçılarının bu dönemde gerçekleştirdiği çığır açıcı işlerinin yanı sıra 1917 Ekim Devrimi’nin sağladığı yenilikçi atmosferde, yeni rejimin de desteğiyle hayata geçirdikleri toplumsal tasarılarını ve heyecanla düşledikleri geleceğin geniş sınırlarını gözler önüne seriyor. 20. yüzyılın başında yaşanan teknolojik gelişme ve sanayileşmenin heyecanıyla yüzünü bilime dönen ve dünyanın da sınırlarını aşarak düşlerini uzaya taşıyan avangard sanatçıların ilerlemeye duydukları inanç, bu sergide yer alan eserlerinden canlılıkla yansıyor.
Dünyanın en önemli Rus Avangardı koleksiyonlarından ve arşivlerinden biri olan, Selanik Çağdaş Sanat Müzesi – George Costakis Koleksiyonu, “Rus Avangardı. Sanat ve Tasarımla Geleceği Düşlemek” sergisinin de temelini oluşturuyor. George Costakis’in büyük bir tutkuyla bir araya getirdiği ve Rus Avangardı eserlerinin gelecek nesillere aktarılmasını sağlayan Costakis Koleksiyonu’ndan sergiye dahil edilen sanatçılar arasında, sanat tarihinin ikonik eserlerinden Siyah Kare’nin yaratıcısı Kazimir Malevich, sanatla üretim arasındaki sınırları belirsizleştirerek sanatsal kuramda yeni bir dönemin öncüsü olan Vladimir Tatlin, fotoğraf, resim, heykel ve grafik sanatının cesur öncüsü Alexander Rodchenko dahil olmak üzere Rus Avangardı’nın birçok önemli ismi bulunuyor. Yine Costakis Koleksiyonu’ndan, dönemin kadın sanatçı yoğunluğunu temsil eden isimler arasında, metinle resim arasındaki etkileşimi temel alan Olga Rozanova, tasarladığı oyun dekorlarıyla tiyatro dilinin dönüşümüne katkıda bulunan Lyubov Popova ve yüzünü Rus halk sanatına dönerek Rus Avangardı’nda belirleyici bir rol üstlenen Natalia Goncharova da sergide eserleriyle yer alıyor. “Rus Avangardı. Sanat ve Tasarımla Geleceği Düşlemek”, 20. yüzyıl sanat tarihinin dönüm noktalarından biri olan bu dönemin tüm büyük isimlerinin eserlerini Türkiye’de ilk kez bir araya getiriyor.
Yeni sanatın ve toplumun nasıl bir yapıya sahip olması gerektiğine yönelik araştırmalarında Rus halk sanatına da bakan Rus Avangardı’nın bu yöneliminin yansıdığı uygulamalı sanat eserleri, Moskova’da bulunan Tüm-Rusya Dekoratif Sanatlar Müzesi’nden ödünç alınan her alandan tasarım örneklerinin yer aldığı seçki, hem Rus Avangardı’nın hayatı yeniden düzenlemeye yönelik idealinin kapsamını hem de halk sanatıyla ilişkisinin tarihini gözler önüne seren bir niteliğe sahip.
Rus Avangardı’nın büyük ismi Alexander Rodchenko’nun fotoğraf arşivine de sahip olan Moskova Multimedya Sanat Müzesi’nin belgesel nitelikteki geniş fotoğraf seçkisi, hem Rus Avangardı’nın yeni teknolojiye uyumunu yansıtıyor hem de bu sanatçıların özel dünyasına pencere açıyor.
Rus Avangardı’nın dönemin kültürel atmosferinde yol açtığı dönüştürücü etki, sergide eserlerin yanı sıra görkemli konstrüksiyonlarla ve yeniden canlandırmalarla yansıtılıyor. Vladimir Tatlin’in tasarladığı hava aracı Letatlin kontrüksiyonunun modeli, Rus Avangard sanatçılarının hayatı dönüştürme hayallerinin kapsamına işaret ediyor. Modern tiyatronun temellerinin atıldığı ve birçok sanat tarihçisine göre Rus Avangardı’nın keşfedildiği yer olarak işaret ettiği Rus Avangardı tiyatro sahnesi de, yeniden üretimler yoluyla Sakıp Sabancı Müzesi’nde tüm ihtişamıyla hayat buluyor.