Farklı disiplinlerde iz bırakan beş kadın sanatçının yaşamlarını konu alan belgeseller, Nina Simone’dan Joan Didion’a, Amy Winehouse’dan Yayoi Kusama’ya ve Mihri Rasim Müşfik’e uzanan bir seçki sunuyor. Her biri kendi döneminde müzik, edebiyat, çağdaş sanat ve resim alanlarında öne çıkan bu isimlerin hayatları; arşiv görüntüleri, tanıklıklar ve dönemsel bağlamlar eşliğinde ele alınıyor. Belgeseller, izleyiciye hem kişisel yolculuklara hem de sanatçıların üretim süreçlerine dair kapsamlı bir bakış sunuyor. İşte, Artkolik’in seçtikleri…

“Kusama: Infinity” (2018)

Yayoi Kusama’nın çocukluğundan başlayan sanatsal yolculuğunu anlatan ve 2018 yılında yayınlanan “Kusama: Infinity” adlı belgeselin yönetmen koltuğunda Heather Lenz yer alıyor. ‘Sonsuzluk Odaları’ ve puantiye çalışmalarıyla akıllarda yer eden Kusama’nın, Japonya’dan Amerika’ya gidişini konu alan belgesel, kadın ve yabancı bir sanatçının sanat dünyasında var olma mücadelesini anlatıyor. Film, sanatını hem bir ifade biçimi hem de zihinsel sağlığıyla baş etme aracı olarak nasıl kullandığını ortaya koyuyor.

“What Happened, Miss Simone?” (2015)

Nina Simone’un çocukluğundan başlayarak müzikal yükselişine uzanan hayat hikâyesinin anlatıldığı “What Happened, Miss Simone?”, Simone’un sivil hak hareketleri içindeki rolünü irdeliyor. Simone’un siyah bir sanatçı olarak Amerika’da ırkçılığa karşı mücadelede üstlendiği sorumluluğun müziğine nasıl yansıdığı anlatılıyor. Simone’un “Strange Fruit”, “Mississippi Goddam” gibi şarkıları, sadece müzik değil; ırkçılığa, şiddete ve adaletsizliğe karşı birer politik duruş olarak inceleniyor.

“Kim Mihri?” (2022)

Film, Türkiye’nin ilk kadın ressamlarından biri olan Mihri Rasim Müşfik (Mihri Hanım)’ın sanat eğitimini yurtdışında nasıl aldığı, Paris ve Roma’daki sanat çevreleriyle ilişkisi, portreleriyle kazandığı ün ve dönemin toplumsal cinsiyet kurallarına meydan okuyuşunu gözler önüne seriyor. Film, izleyiciyi kişisel ve toplumsal hafızada bir yolculuğa çıkararak Mihri Hanım’ın yurtdışındaki sanatsal çevrelerle ilişkilerini, dönemin önemli figürleriyle temaslarını ve sanat dünyasında bir kadın olarak verdiği mücadeleyi aktarıyor.

“Joan Didion: The Center Will Not Hold” (2017)

“The Center Will Not Hold”, Kaliforniyalı yazar ve gazeteci Joan Didion’ın hayatını, düşünce dünyasını ve yazarlık yolculuğunu konu alıyor. Yönetmenliğini yeğeni Griffin Dunne’un üstlendiği belgeselde, Didion’ın çocukluk yıllarından başlayarak yazı hayatına uzanan kişisel bir portre çiziliyor. Didion’ın Tate-LaBianca cinayetleri, protestolar, politik çalkantılar gibi dönemin kritik olaylarını yazıyla nasıl belgelediğini gösteren filmde, eşi John Gregory Dunne’ın ani ölümü, hemen ardından kızı Quintana Roo’nun kaybının eserlerine etkileri inceleniyor.

“Amy” (2015)

Asif Kapadia‘nın “Amy” filmi, şarkıcı Amy Winehouse ve kariyerinin zirvesinden önce ve sonra müzik ve bağımlılıkla olan ilişkisini konu alıyor. Arşiv görüntüleri, sahne kayıtları ve yakın çevresinin tanıklıklarıyla ilerleyen film, Winehouse’un müzikal kariyerini gözler önüne seriyor. Belgesel, medyanın baskısının ve bağımlılıkla mücadelesinin nasıl geri dönülmez bir yola dönüştüğünü de çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor.