İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) koordinasyonunu yürüttüğü Venedik Mimarlık Bienali Türkiye Pavyonu gelecek yıl, Sevince Bayrak ve Oral Göktaş’ın küratörlüğünde “Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi” projesini ağırlayacak.
Dünyanın en önemli mimarlık etkinliklerinden Venedik Bienali 18. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu’nda yer alacak projenin belirlenmesi amacıyla yapılan iki aşamalı açık çağrı sonuçlandı. Aslı Çiçek, Prof. Dr. Ayşen Savaş, Neyran Turan, Han Tümertekin ve Ertuğ Uçar’dan oluşan Seçici Kurul, açık çağrıya gelen toplam 24 proje arasından yaptığı değerlendirme sonucunda, küratörlüğünü Sevince Bayrak ve Oral Göktaş’ın üstlendiği “Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi” adlı projeyi, 20 Mayıs–26 Kasım 2023 tarihleri arasında ziyarete açılacak Venedik MimarlıkBienali Türkiye Pavyonu’nda sergilenmek üzere seçti.
Türkiye Pavyonu
Venedik Mimarlık Bienali Türkiye Pavyonu’ndaki sergi İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın koordinasyonunda, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı katkılarıyla ve T.C. Dışişleri Bakanlığı himayesinde, Schüco Türkiye ve VitrA’nın eş sponsorluğunda gerçekleştiriliyor. Seçici Kurul üyeleri, ikinci aşamaya kalan ve her biri farklı içerik ve tasarım kaliteleri barındıran öneriler arasından, mimari ve kentsel tartışmalara özgün bir perspektif getiren “Hayalet Hikâyeleri:Mimarlığın Çuval Teorisi” projesini, Türkiye’de olduğu kadar dünyada da güncel ve önemli bir soruna odaklanması, zengin bir içerik ve araştırma yöntemi önermesi ve ölçeklerarası yaklaşımıyla yapıdan şehirciliğe kadar uzanan bir ilgi alanı geliştirmesi nedeniyle seçtiklerini açıkladı. “Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi” projesi binalarla ilgili kanıksanmış imgeleri ve yaklaşımları sorgulamayı ve geleceğe dair umut verecek önerileri ortaya çıkarmayı amaçlıyor.
Ursula Le Guin’in Çuval Teorisi’ne dayanarak, son yirmi yılda mimarlık dünyasının geçirdiği köklü değişimden de güç alan sergi içeriği, kaideler üzerinde duran kahraman yapılar yerine, kullanılmayan yapıların hayalet hikâyelerini dinlemeyi öneriyor. Türkiye’nin hemen her şehrinde bulunan bu yapılardan oluşan güncel arşivin kolektif olarak belgelenmesi ve “geleceğin laboratuvarı” olarak ele alınabilecek bu yapıları yıkmak ya da kaderine terk etmek yerine nasıl dönüştürülebileceğine dair araştırmalar projenin ana başlıklarını oluşturuyor.
KÜRATÖRLER
Sevince Bayrak ve Oral Göktaş Sevince Bayrak ve Oral Göktaş 2005’te İTÜ Mimarlık Bölümü’nden mezun olduktan sonra 2007’de SO?’yu kurdular. 2013’te MoMA/PS1 tarafından düzenlenen Yeni Mimarlık Programı’nı kazanarak İstanbul Modern için Göğe Bakma Durağı’nı tasarladılar. Proje, MoMA ve MAXXI’de de sergilendi. 2015’te Kraliyet Sanat Akademisi’nin davetli yarışmasını kazandılar ve Beklenmedik Tepe adlı projelerini Londra’da hayata geçirdiler. Hemen ardından, Kayıp Bariyer adlı enstalasyonları Roma’da sergilendi. 4. İstanbul Tasarım Bienali için yaptıkları Yüzen Ev projeleri ise MAXXI ve Danimarka Tasarım Müzesi’nde yer aldı. MAXXI, Yüzen Ev ve Kayıp Bariyer’e kalıcı koleksiyonunda ev sahipliği yapıyor.
Bayrak ve Göktaş’ın çalışmaları uluslararası mecralarda yayımlandı, Mies ve Ağa Han Ödülleri’ne aday gösterildi, pek çok ulusal ve uluslararası yarışmada ödül aldı. Architectural Review Emerging Architecture Award 2019’un da finalistleri arasındaydılar. İkilinin uygulanan işleri arasında İstanbul’da mevcut yapıdan dönüştürdükleri bir kamusal kültür merkezi, bir tavuk kümesi, Saroz kırsalında bir kulübe, afet sonrası acil barınma üzerine disiplinlerarası bir araştırma projesi ile yüzme havuzu ve depodan dönüştürülmüş etkinlik salonları yer alıyor. Bayrak 2015’ten beri MEF Üniversitesi’nde öğretim üyesi. İstanbul’da kamusal alanın dönüşümü üzerine yazdığı doktora tezinden (İTÜ, 2015) uyarladığı Bir Meydan Öyküsü, Beyazıt başlıklı kitabı, 2019’da yayımlandı. Göktaş ise 2019’dan bu yana MEF Üniversitesi’nde Alternatif Mimarlık Pratikleri programındaki lisansüstü tasarım stüdyosunu yürütüyor. 2021’de MAXXI’de düzenlenen Good News, Women in Architecture sergisinde yer alan mimarlardan biri olan Bayrak’ın güncel mimarlık konularıyla ilgili yazıları popüler mecralarda yayımlanıyor.
Venedik Mimarlık Bienali 18. Uluslararası Mimarlık Sergisi 20 Mayıs–26 Kasım 2023 arasında (ön izleme: 18–19 Mayıs) Giardini, Arsenale ve Venedik’teki çeşitli mekânlarda düzenlenecek Venedik Bienali 18. Uluslararası Mimarlık Sergisi’nin başlığı ve teması, Venedik Bienali Başkanı Roberto Cicutto ve 18. Uluslararası Mimarlık Sergisi’nin küratörü Lesley Lokko tarafından Geleceğin Laboratuvarı olarak açıklanmıştı.
İstanbul Kültür Sanat Vakfı ve Türkiye Pavyonu 21 destekçinin katkılarıyla 2014–2034 yılları arasında Venedik Bienali’nin iki ana sergi alanından biri olan Arsenale’de tahsis edilen mekânda yer alan Türkiye Pavyonu’nun koordinasyonunu İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) üstleniyor. 7 Haziran–23 Kasım 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilen Venedik Bienali 14. Uluslararası Mimarlık Sergisi’nde Türkiye Pavyonu’nda küratör Murat Tabanlıoğlu ve proje koordinatörü Pelin Derviş’in, sergi ekibinde yer alan Ali Taptık, Alper Derinboğaz, Candaş Şişman, Metehan Özcan ve Serkan Taycan’la beraber hazırladığı Hafıza Mekânları başlıklı proje yer almıştı. 28 Mayıs–27 Kasım 2016 tarihleri arasında düzenlenen Venedik Bienali 15. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu’nda ise Feride Çiçekoğlu, Mehmet V. Kütükçüoğlu ve Ertuğ Uçar’ın küratörlüğünde Darzanà projesi sergilendi.
26 Mayıs–25 Kasım 2018 tarihleri arasında gerçekleştirilen Venedik Bienali 16. Uluslararası Mimarlık Sergisi’nin Türkiye Pavyonu’nda yer alan Vardiya’nın küratörlüğünü Kerem Piker üstlendi. Cansu Cürgen, Yelta Köm, Nizam Onur Sönmez, Yağız Söylev ve Erdem Tüzün'ün küratör yardımcısı olarak yer aldığı Vardiya, geniş katılımlı bir buluşma, karşılaşma ve mimari üretim alanı sundu. 22 Mayıs–21 Kasım 2020 Venedik Bienali 17. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu’nda Neyran Turan’ın mimarinin iklim krizi ışığında nasıl yeni bir bakış sunabileceğini araştıran Ölçü Olarak Mimarlık başlıklı projesi yer aldı. Betsy Clifton, E. Ece Emanetoğlu, Ian Erickson, Samet Mor ve Melis Uğurlu, projenin küratör ekibinde görev aldı.
