Venedik Bienali 19. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu’nda, Ceren Erdem ve Bilge Kalfa’nın küratörlüğünde hazırlanan “Yerebasan” projesi sergilenecek. İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) koordinasyonunu üstlendiği Türkiye Pavyonu’nda yer alacak proje, iki aşamalı açık çağrı sonucunda seçildi. Seçici Kurul, 48 başvuruyu değerlendirerek, ekolojik ve kültürel belleğin taşıyıcısı olarak toprağı ele alan “Yerebasan”ı, mimari yaklaşıma getirdiği yenilikçi perspektif nedeniyle tercih etti.
10 Mayıs–23 Kasım 2025 tarihleri arasında ziyarete açılacak Türkiye Pavyonu’nda sergilenecek “Yerebasan”, toprağın yaşam, hafıza ve bilgi kaynağı olarak önemine odaklanıyor. Sergi, duyusal deneyimler, bilimsel dokümantasyon, mimarlık ve sanat eserlerini bir araya getirerek, toprağın ekosistem içindeki yerini araştırıyor. Küratörler, genellikle durağan olarak algılanan toprağın, geçmiş medeniyetler ve ekolojik sistemler açısından taşıdığı hayati bilgileri hatırlatmayı amaçlıyor. Sergi, toprağın yerel ve geleneksel inşa biçimleriyle yeni araştırmaları harmanlayarak geleceğe yönelik mimari yaklaşımlar öneriyor.
“Yerebasan” Projesi
“Yerebasan”, toprağın yalnızca bir yüzey veya kaynak değil, yoğun ve zeki bir yaşam formu olduğunu vurguluyor. Sergi, malzeme araştırmaları, sanatsal belgeler ve bilimsel gözlemler aracılığıyla ziyaretçileri, toprağın dinamik yapısını keşfetmeye çağırıyor. Ekolojik ve kültürel sürdürülebilirlik perspektifinden yola çıkan proje, Türkiye’nin zengin mirasını, arkeolojik alanlarını ve yerel yapı tekniklerini çağdaş mimari anlayışla buluşturuyor.
“Yerebasan” projesinin detayları, küratörler Ceren Erdem ve Bilge Kalfa tarafından 11 Mart Salı günü Metrohan’da düzenlenen toplantıda kamuoyuyla paylaşıldı. Küratörler, projeyi şöyle tanımladı: “Toprak, sadece bir yüzey ya da ham madde değildir; o, zekâya ve eylemliliğe sahip canlı bir varlıktır. Sergi, toprağın sunduğu ekolojik ve kültürel bilgileri anlamaya ve geleceğe yönelik yeni inşa pratikleri geliştirmeye davet ediyor.”
“Yerebasan” sergisi, toprağın geçmiş ve geleceği birbirine bağlayan bir arşiv olarak taşıdığı önemi vurgularken, ekolojik ve kültürel sürdürülebilirlik üzerine derinlemesine bir tartışma alanı sunuyor.
Projeyle ilgili ayrıntıların yer aldığı web sitesine turkiyepavyonu25.iksv.org adresinden erişebilirsiniz.
Küratörler: Ceren Erdem ve Bilge Kalfa
Ceren Erdem, İstanbul’da yaşayan ve uluslararası birçok sergi ve yayında görev almış bir küratör. Columbia Üniversitesi Modern Sanat: Eleştirel ve Küratöryel Çalışmalar Programı’ndan ve Sabancı Üniversitesi Görsel Sanatlar-Görsel İletişim Tasarımı Bölümü’nden yüksek lisans derecelerine sahip olan Erdem, daha önce Dirimart, British Council Türkiye ve İstanbul Bienali gibi kurumlarda çalıştı.
Berlin merkezli mimar Bilge Kalfa, Berlin International University’de stüdyo yürütücüsü ve Bilge Kalfa Architecture’ın kurucusu. Doğal ve döngüsel malzemeler üzerine çalışan Kalfa, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden mezun oldu. Aynı zamanda kadın tasarımcılardan oluşan kilim şirketi The Keep’in ortaklarından biri olan Kalfa, sürdürülebilir mimari projeleriyle tanınıyor.
Venedik Bienali 19. Uluslararası Mimarlık Sergisi
Bienalin başlığı ve teması, Venedik Bienali Başkanı Pietrangelo Buttafuoco ve 19. Uluslararası Mimarlık Sergisi’nin küratörü Carlo Ratti tarafından “Intelligens. Natural. Artificial. Collective.” olarak açıklandı. Bienal, 10 Mayıs–23 Kasım 2025 tarihlerinde Giardini, Arsenale ve Venedik’teki çeşitli mekânlarda gerçekleşecek.
Türkiye Pavyonu’nun Tarihçesi
İKSV’nin girişimiyle 2014 yılında Arsenale’de Türkiye’ye tahsis edilen uzun süreli mekân, o tarihten bu yana her bienalde Türkiye Pavyonu’na ev sahipliği yapıyor. Geçmiş bienallerde Türkiye Pavyonu’nda sergilenen projeler arasında “Hafıza Mekânları” (2014), “Darzanà” (2016), “Vardiya” (2018), “Ölçü Olarak Mimarlık” (2021) ve “Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi” (2023) yer alıyor.