Michelangelo Merisi da Caravaggio (29 Eylül 1571, Milano –18 Temmuz 1610), İtalyan ressamdır. Roma, Napoli, Malta ve Sicilya’da çalışmıştır. Barok sanat akımının ilk büyük sanatçısıdır.
İsmini doğduğu kasabadan almıştır. ”Michelangelo Merisi Caravaggio” gerçek ismidir. Hırçın ve kuşkulu mizacı yüzünden, kısa hayatı, kavuşturmalar, dövüş ve kavgalarla geçti. Milano’da ressam S. Peterzano’nun yanında yetişti. İlk deneyimlerini Lotto ve Giovanni Girolama Savoldo (1480-1548) gibi sanatçıların yaptılarını incelemekle kazanmış, Tiziano’nun öğrencisi iken Venedik Okulu’yla da ilişki kurmuştur.
Michelangelo Caravaggio 1588 yılında Romaya gitti ve Arpina şövalyesiyle çalıştı. 1590 yılından 1599’a kadar Romadaki Fransız kilisesi Saint- Louis- des- Francais’nin Saint- Mathieu kapellasını süsledi. Daha sonra Madonna del Popolo (Aziz Poulus’un Hıristiyan olması, Aziz Petrusun şehit edilmesi, 1601) ve Saint Agostino kiliselerinde çalıştı. Caravaggio’nun gerçekçi doğalcılığının ilk kez bütünüyle ortaya çıktığı yapıt Roma’daki S. Luigi dei Francesci Kilisesi’nin Contarelli Şapeli’ndeki Aziz Matta’nın yaşamını konu alan bir dizi resimdi. Bu, Aziz Matta ve Melek, Aziz Matta’ya Çağrı ve Aziz Matta’nın Şehit Edilmesi konulu üç resimden oluşan görkemli bir tasarıydı.
Altarın üzerine yerleştirilmesi düşünülen Aziz Matta ve Melek’in ilk biçimi S. Luigi dei Francesci’nin o güne değin bir azizin böyle canlandırıldığını görmemiş rahiplerine o kadar ters geldi ki, resmin yeniden yapılmasını istediler. İncil yazarlarından biri olan Aziz Matta resimde sıradan bir işçi ya da rençber görünümündeydi; ayağını resmin dışına çıkıp insanın yüzüne gelecekmiş gibi uzatmış, kaba bir biçimde bacak bacak üstüne atmış olarak betimlenmişti. İncelikten yoksun melek figürü ise cahil birisine yol gösterircesine azizin elini zorla kitaba doğru bastırır gibiydi.
Kilise ileri gelenleri Caravaggio’nun sıradan bir kişiyi yüceltirken gerçekte Aziz Matta’yı sokaklardan kurtaran İsa’ya öykündüğünü kavrayamamışlardı.1606’da polisle başı derde girdiği için Roma’dan Napoli’ye oradan da Malta ve Sicilya’ya geçti. Roma’ ya dönerken Porto Ercole’de sıtmadan öldü.
Michelangelo Caravaggio güçlü ışık-gölge kullanımı ve resimsel düzenlemeyi dramatik bir açıdan ele alışıyla barok sanatının en özgün uygulayıcılarından biri olmuştur. Yapmacıklı okul geleneklerine tepki olarak açık, hatta sert anlatımlı doğal resim türüne, gerek natürmortlarında (Meyve Sepeti, Ambrosiana Kütüphanesi, Milano), gerek din dışı çalışmalarında (Bakhus, Roma; Amor’un zaferi, Berlin), gerekse dini tablolarında (Mısırdan Kaçış Sırasında Mola, Roma; Azize Luca’nın Şehit olması, Siracusa; Meryemin ölümü, Louvre) büyük yenilikler getirdi. Eserlerindeki sert kısaltmalar ve kompozisyonlardaki bakışımsızlıklar sayesinde kuvvetle sivrilen iri hacimler, gölge-ışık karşıtlıkları ile daha bir ortaya çıkar.
